Oruç farz, vacip, sünnet, mendup, nafile ve mekruh olmak üzere altı kısma ayrılır:

1) Farz oruç, ki bu, hem edâ ve hem de kaza olarak tutulan ramazan orucu; keffâret oruçları ve nezredilmiş (adanmış) oruçlardır. Açık rivayete göre de bu böyledir.

2) Vacip oruçtur ki bu da, nafile olarak tutmakta iken bozulan bir orucun kazasıdır.

3) Sünnet oruçtur. Bu ise (muharrem ayının) dokuzuncu ve onuncu aşure günlerinde tutulan oruçtur.

4) Mendup oruçtur. Bu da,
Her (kamerî) ayın üç gününü oruçlu geçirmektir. Oruç tutulan bu günlerin, eyyâm-ı bıyd’dan olması mendup olup bunlar ayın on üçüncü, on dördüncü ve on beşinci günleridir. *1
Pazartesi ve perşembe günleri ile Şevval ayında altı gün oruç tutmak da menduptur. Bir kısmı, şevval ayında tutulacak orucun ramazan ayından hemen sonra tutulmasının *2 daha iyi olacağını, diğer bir kısmı da ramazan ile şevval arasında biraz ara verdikten sonra tutulmasının daha iyi olacağını söylemişlerdir.
(4) Ayrıca tutulması istenen ve Dâvûd (Aleyhisselâm)’ın orucu gibi, tutulduğunda (sevab verileceği) sünnet (ve hadis) ile vaad edilen her türlü orucu tutmak da menduptur. Nitekim Dâvûd (Aleyhisselâm) bir gün oruç tutar, bir gün yerdi bu, Allah Teâlâ nezdinde oruçların en faziletlisi ve en sevimlisidir.

5) Nafile oruç olup bu yukarıda zikredilenlerin dışında ve mekruh olmayan oruçlardır.

6) Mekruh oruçtur ki bu da, tenzîhî ve tahrîmî mekruh olmak üzere iki kısma ayrılır. Birincisi, (Muharrem’in) dokuzuncu gününü tutmaksızın, yalnızca aşure gününde oruç tutmaktır. İkincisi (tahrîmen mekruh) ise, iki bayram günü ve teşrik *3 günlerinde tutmaktır. Sadece ve tek olarak cuma veya cumartesi günü oruç tutmak; Nevruz ve mihrican günlerinde *4 tutmak da aynı şekilde mekruhtur. Ancak oruç tutmayı âdet edindiği günlerin bu günlerle çakışması hâlinde mekruh olmaz.
İki gün dahi olsa visal orucu *5 tutmak ki bu, akşam hiç bir ikide iftar etmeksizin tâ ertesi günün akşamına kadar oruçlu bulunmaktır ve ömür boyu *6 oruç tutmak dahi mekruhtur.

*1 Bu günlere, eyyâm-ı bıyd denilmesinin sebebi ayın bu günlerin gecesinde çok parlak olduğu ve o gecelerde hiç kaybolmadığındandır
*2 Yani ramazan ayından hemen sonra, hiç ara vermeden şevval orucuna devam etmek. Mevcut delilden açıkça anlaşılan birinci şekildir, yani ramazandan hemen sonra tutmaktır. Nitekim şu hadis-i şeriften de bunun böyle olduğu anlaşılıyor: “Ramazan orucunu tutup da peşi sıra şevval ayından altı gün oruç tutanlar, sanki bütün yıl oruç tutmuş gibi olurlar.”
Ramazan ile şevval arasında biraz ara verdikten sonra tutmanın daha iyi olacağım söyleyenler, «Ramazanın hemen peşinden oruç tutmak, kendilerine farz olan oruca ilâvelerde bulunan Ehl-i kitabın davranışına benzer” diye bir bahane ileri sürüyorlar ki bu geçersizdir. Çünkü onlar bunu, Hak Teâlâ kendilerinden istemediği halde ilâve etmişlerdir.
*3 Teşrîk günleri, bayram namazları bahsinde de belirttiğimiz gibi, zilhicce ayının on bir, on iki ve on üçüncü günleridir. Yani Kurban bayramı gününden sonraki üç gün.
*4 Nevruz, eski İranlıların ilkbaharda yaptıkları şenlikler; mihrican ise, son baharda yaptıkları şenliklerdir.
*5 Visal, Arapçada birşeyin peşpeşe yapılması; şeriatta ise müellifin belirttiği şeylerdir. Sahabe (Rıdvanullahi aleyhim), Rasûlullah (Aleyhissalâtü vesselâm) ın yaptığı her şeyi benimserlerdi. Onun visal orucu tuttuğunu görünce, kendileri de tutmaya başladılar. Ama
Efendimiz onların bu hareketine engel oldu. Bunun üzerine onlar:
«— Ya Rasûlallah, sen de böyle oruç tutuyorsun» deyince, Efendimiz:
«— Siz benim gibi olamazsınız, çünkü Rabbim beni iaşe ve ibate ediyor, yedirip içiriyor» demiştir.
Visal orucu, yorucu ve sıkıntılı olduğundan bizler için mekruhtur.
*6 Ömür boyu oruç, insanı halsiz düşüreceği için mekruhtur. Uzun müddet devam edince alışkanlık haline gelir ve ibâdet maksadıyla tutulmuş olmaktan çıkar.