Hz. Pir’in Tarikatının Yayılması
Günümüzde en fazla dervişe sahip ve en yaygın tarikatlardan birisi olan Kadirilik, daha Hz. Pir Abdûlkadir Geylani (ks) hayatta iken Bağdat’tan çok uzak diyarlara ulaşmıştı.
Kadiriliğin yayılmasında etkili olan şu maddeler, tarikatı dünyanın dört bir tarafına yaymış durumdadır:
1. Bu maddelerin başında, bizzat Hz. Pir Abdûlkadir Geylani (ks)’nin kendi şahsı gelmektedir. Onun, maddi ve manevi ilimlerdeki derecesi ve şöhreti, karizmatik kişiliği, insanları ikna kabiliyeti ve etkili sohbetleri tarikatın yayılmasında en mühim vesilelerden birisidir.
2. Hz. Pir Abdûlkadir Geylani (ks) hazretlerinin tarikatın esaslarını Kuran ve sünnete uygun inşa etmesi, bid’attan uzak durması insanları cezb etmiştir.
3. Ailesinin, Hz. Pir (ks)’in sağlığında ve vefatından sonra dünyanın değişik yerlerine hicret etmesi ve sahip oldukları mirasa insanları davet etmesi…
Çocuklarından Abdulvehhab İran’a, Yahya ise Mısır’a gitmiştir. Musa, Şam’a giderek, bugün Hama, Halep ve Humus gibi Suriye’nin değişik şehirlerdeki Kadiri Tarikatlarının atalığını yapmıştır.
Mısır’da bulunan Kadiri şeriflerinin ceddi ise İsa’dır.
Fas, Marekeş, Cedide, ve Rabattaki Kadiriliğin atası ise Hz. Pir (ks)’in Vasıtâ hicret eden oğlu İbrahim’dir. İbrahim, Kadiriliğin Kuzey Afrika’da yayılmasına vesile olmuştur.
4. Hz. Pir’den pek çok kişinin tarikat hırkası giymesi, ondan halifelik alarak dünyanın değişik yerlerinde hizmete başlamaları ve insanları tarikata davet etme hususunda ihlaslı ve verimli çabaları da tarikatın yayılmasına vesile olmuştur.
Bağdat dışından olup Hz. Pir Abdûlkadir Geylani (ks)’den hırka giyen kişilerden bazıları şunlardır:
Anadolu’da, Abdullah b. Ali el- Esdi(Anadolu’da ilk tekke’yi yaptıran)
Yemen’de, Ali el- Haddad ile İbrahim el- Adeni,
Suriye’de Muhammed el- Bataihi, İsa. Ebi’r- Rical el- Yunini, Abdurrahman b. Beka, Raşid b. El- Iraki ve Abdurrahman el- Ensari,
Kuzey Afrika’da, Ebu Medyen el- Endülüsi, Abdüssamed es- Sa’di, Osman b. Merzuk el- Kureşi ve İbrahim el- Kizani
Irak’ta, Muhammed b. Semeduyeh es- Sarıfini, Ebu Muhammed Abdullah el- Cenaizi, Abdullah et- Temim, İbnu’l Haşşab, Abdulmuğis b. Zehir el- Harbi
Hindistan’da, Abdulkerim el- Cili, Şah Nimetullah-ı Veli