KAÇIRILAN NAMAZLARIN KAZASI
Tertib (Sıra Gözetme Lüzumu)
Kaçırılan bir namazla vakit namazı arasında ve kaçırılar namazların kendileri arasında sıra gözetmek gereklidir.
Tertib Ne İle Düşer?
Şu üç şeyden biriyle tertib (sıra gözetme lüzumu) ortadan kalkar: (1) (Kaçırılan namazların hepsini kaza etmeye ve vakit namazını kılmaya yetmeyecek kadar vaktin daralmış olmasıyla, ki en doğrusu da budur. (2) Üzerinde bir namaz borcu olduğunu unutmakla (3) Vitir hariç kaçırılan namazların altıya ulaşmasıyla.
Çünkü her ne kadar vitir namazında da sıra gözetmek gerekliyse de, vitir, sıra gözetme lüzûmunu ortadan kaldırmaz. Kaçırılan namazların azaltılmasıyla ve eskiden kazaya kalmış altı vakit namazın unutulmasının ardından bir yenisinin daha kılınamamasıyla tertib (sıra gözetme lüzumu) yeniden gündeme gelmez. Bu iki hususta (öne sürülen görüşlerin) en doğrusu budur.
Kaçırdığı bir namaz hatırında iken vitir de dahil herhangi bir farz namazını kılan kimsenin kıldığı bu farz namazı şarta bağlı olarak bozulur.Ama hatırında bulunan terkedilmiş namazdan sonra kıldığı beşinci farzın vakti de çıkınca, terkedilmiş namazlar hükmen altıya ulaşacağından kıldığı bütün bu namazlar bozulmuş olmaktan çıkar, (yani beşinci farz namazın vakti çıktıktan) sonra terkedilmiş namazın kaza edilmesiyle kılınan bu beş farz namaz bozulmuş olmaktan kurtulur. Eğer beşinci namazın vakti çıkmadan evvel terkedilmiş namaz kaza edilirse, daha evvel kılınamayan namaz hatırında iken kıldığı namaz farz olma vasfını kaybederek nafile olur… Kaçırılan namazların çok olması halinde (kaza edilmek istendiğinde, bunların) belirtilmesi icâb eder. Kolaylık olması bakımından (meselâ kılınamayan) ilk veya son öğle namazının kazasına niyet edilir. Öte yandan iki yıllık ramazan orucunun kazasında da birbirinden farklı iki doğrulayıcıdan ki Zeyla’î belirtmenin gerekliliğine, el-Hulâsa ise gereksizliğine işaret etmiştir birinin görüşü doğrultusunda niyet edilir. Dâr-ı harb’de İslâm’a girenler, şer’î emirleri bilmediklerinden namaz ve oruçları kaza etmemekte mazurdurlar.