Bunlar yirmi iki tane olup oruçlu bir kimsenin, bunlardan birini kendi rızasıyla, kasden ve mecbur kalmadığı halde *1 yaparsa kendisine hem kaza, hem de keffâret lâzım gelir,              

Bu yirmi iki şey şunlardır:
(1) Herhangi bir kimseyle ön ve arkadan cinsel ilişkide bulunulduğunda her ikisine de (kaza ve keffâret gerekir);
(2) İster gıda, isterse tedavi maksadıyla olsun, birşey yemek
(3) İster gıda, isterse tedavi maksadıyla olsun, birşey içmek,
(4) Ağıza giren yağmur damlasını yutmak;
(5) Kokuşmuş dahi olsa, çiğ et yemek; [ancak kurtlanmış birşeyin yenilmesi bu hükmün dışındadır],
(6) fakih Ebu’l-Leys’e göre iç yağı yemek,
(7) kurutulmuş et yemek, ki bunun kaza ve keffâret gerektireceğinde ittifak vardır.           (8) Buğday yemek
(9) Buğdayı dişlerle kırmak; ancak çiğnenen buğdayın dağılarak (ağzında herhangi bir tadı ve) eserinin kalmaması hali bu hükmün dışındadır;
(10) ağız dışından buğday tanesi,
(11) susam
(12) veya benzeri şeyler yutmak, ki tercih edilen hüküm de budur.
(13) (Kırmızı renkli bir kil olup eczacılıkta kullanılan) kilermeniyi yemek, yenmesi ister alışkanlık haline getirilsin ister getirilmesin farketmez,
(14) Kilermeni dışında yenmesi alışkanlık haline getirilen çömlek çamurunu yemek *2
(15) Tuz yemek, ki tercih edilen görüş de budur.
(16) Karısının veya arkadaşının tükrüğünü yutmak, başkasının tükrüğünü yutmak bu hükmün dışındadır.
(17) Birini gıybet ettikten (çekiştirdikten)
(18) veya kan aldırdıktan sonra
(19) veya şehvet (ve arzuyla) dokunduktan
(20) veya öptükten
(21) yahut da meni gelmeksizin birlikte yattıktan sonra kasden yemek;
(22) Öte yandan bir kimsenin, bıyığına yağ sürdükten sonra bunun orucunu bozduğu düşüncesiyle kasden yemesi; ancak fıkıh bilgisine sahip olan bir kimse bu hususta kendisine fetva verir, yahut adam (bu hususta) mezhebine göre tevil ve yorumunu bilmediği bir hadis-i şerif işitirse *3 durum değişir, (keffâretten kurtulur).
Şayet hadisin tevil ve yorumunu bilirse, üzerine keffâret lâzım gelir. (Başkası tarafından cinsel ilişkiye) zorlanan birinin isteğine boyun eğene de keffâret gerekir.*4

1- “Kendi rızasıyla” ifâdesi ile “icbar edilmişler” hüküm dışı kalıyor. Bir kimse karısını cinsel ilişkiye zorlasa, kadın cinsel ilişki esnasında ona hissen iştirak etse bile kadına keffâret lazım gelmez. Çünkü kadının bu davranışı, kendisi orucu bozmaya zorlandıktan sonra meydana gelmiştir. “Kasten” ifadesi ile, unutma ve yanılma hüküm dışı bırakılmıştır. “Mecbur kalmadığı” ifadesiyle ise mecbur kalma hüküm dışı bırakılmış oluyor. Zorlananlara, mecbur kalanlara keffâret değil kaza lâzım gelir. Unutanlara ise ne kaza ve ne de keffâret lâzım gelmez.

2- Kilermeni ve çömlek çamuru, aktarlarca bilinen iki kil çeşididir. Bunlardan sadece kilermeniyi yemek hem kaza ve hem de keffâreti gerektirir. Çünkü, bu, ilaç olarak alınıp satılır; dolayısıyla bunu yemek normal bir şeyi yemek gibidir.
3- Meselâ Peygamber (Aleyhissalâtü vesselâm) “Kan alan da aldıran da iftar etmiş sayılır” hadis-i şerifini duyup da burada geçen “iftar etmiş sayılır” ifâdesi ile bu şahısların (tuttukları orucun) sevabının kaybolacağı, yahut sevabının azalacağı veya benzeri bir şeyin kasdolunduğunu bilmemek gibi.
4- Meselâ bir yetkili, adamın birine ramazan ayında gündüz karısıyla cinsel ilişki kurması için baskı yapsa karısı da, kendisine herhangi bir baskı yapılmadığı halde, kocasının bu fiiline gönüllü olarak iştirak etse, sadece kadına keffâret lâzım gelir. Çünkü keffâret, cinsel birleşmenin bir sonucu değil, orucu bozmanın bir sonucu olup karı kocasına bu imkânı (kendisine herhangi bir zorlama olmadığı halde) verdiği için karıya keffâret lâzım gelir… Tan yerinin ağardığını kendisi bildiği halde bunun farkında olmayan kocasının kendisiyle cinsel ilişki kurmasına imkân veren kadının durumu da tıpkı bunun gibidir.

Nurul İzah Hanefi Fıkhı